W książce „Efektywna eksploatacja wodociągów” (Kraków 2004) autorstwa Pawła Dohnalika wprowadzono podział strat wody na dwa rodzaje:
- straty rzeczywiste,- straty pozorne.
Jako główne przyczyny rzeczywistych strat wody w sieciach wodociągowych wskazano:
- przecieki wody z przewodów sieci wynikające z nieszczelności korozyjnych, z nieszczelności na złączach i na skutek innego rodzaju uszkodzeń awaryjnych,- przecieki wody z nieszczelnego uzbrojenia przewodów takiego, jak dławiki zasuw, hydranty, zawory spustowe, zawory odpowietrzające i nawiertki połączeniowe,- przecieki wody w urządzeniach u odbiorców w wypadku nie mierzenia ich przez wodomierz, (poniżej progu rozruchu wodomierza),- przelewy wody ze zbiorników wyrównawczych,- kradzieże wody.
Natomiast pozorne straty wody nie stanowią faktycznych ubytków wody z nieszczelnego systemu sieciowego, a jedynie wpływają na wartość obliczeniowego wskaźnika strat, to znaczy na wynik liczbowy bilansu objętości wody dostarczonej do sieci i sprzedanej odbiorcom. Na wysokość tych prawdopodobnych strat pozornych wpływają:
- dokładność pomiaru objętości wody dostarczanej do sieci,- dokładność pomiaru objętości wody zużytej przez odbiorców,- niejednoczesność odczytów przyrządów pomiarowych objętości wody w miejscu dostawy do sieci i u odbiorców.Ustalenie proporcji strat rzeczywistych i pozornych w ogólnych stratach wody odgrywa kapitalną rolę przy podejmowaniu właściwych kroków zmniejszających te straty.
Jeżeli w bilansie dominują straty rzeczywiste i ich przyczyną są przecieki wody z nieszczelnych przewodów wodociągowych, to należy wzmóc wysiłki w wykrywaniu, lokalizacji i usuwaniu awarii oraz zwiększyć nakłady na remonty kapitalne sieci.
Natomiast, jeżeli krytyczną wartością jest udział strat pozornych, to należy zwiększyć dokładność opomiarowania wodociągu i odbiorców wody, korzystając z technologii zdalnego odczytu i bilansowania zużycia wody.